Czasownik Дієслово

Czasownik

Wyrazy,które wskazują, co robi przedmiot albo co się dzieje z przedmiotem, nazywamy czasownikami.

Forma czasownika, która tylko nazywa czynność, ale nie określa ani czasu, ani osoby, ani liczby tej czynności, nazywa się bezokolicznikiem(szukać, czytać, mówić,lubić).

W czasownikach wyróżniamy trzy czasy:

• ·        czas teraźniejszy (теперішній час),
• ·        czas pszeszły (минулий час),
• ·        czas przyszły(майбутній час).

Czas teraźniejszy oznacza, że coś dzieje się teraz 

(szukam, czytamy, rozmawia, mówi, lubimy).

Czas przeszły oznacza, że coś działo się dawniej 

( czytała, mówili, lubiła,chodziły).

Czas przyszły oznacza, że coś będzie się działo później 

( będę pisał, napiszę, zrobimy, przeczyta, wydrukują, policzą).

Czasowniki odmieniają się przez osoby, czasy i liczby.

Odmiana czasowników przez osoby i liczby nazywa się koniugacją.

Koniugacja pierwsza (I) obejmuje zasowniki, w których w 1 i 2 osobie liczby pojedyńczej występują końcówki -ę,-esz	osoba	Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
	1	ja	piszę	my	piszemy
	2	ty	piszesz	wy	piszecie
	3	on, ona, ono	pisze	oni, one	piszą

Zaimki osobowe (особові займенники)  występują w liczbie pojedyńczej i liczbie mnogiej:

Liczba pojedyńcza	Liczba  mnoga
ja	my
ty	wy
on, ona, ono	oni, one

Zaimki trzeciej osoby w liczbie pojedyńczej mają trzy rodzaje: męski (on), żeński (ona) i nijaki (ono), a w liczbie mnogiej – dwa rodzaje: męskoosobowy(oni) i niemęskoosobowe (one).

Zadanie 1.

Dopisz według wzoru do każdego rzeczownika odpowiedni zaimek:

Chłopcy −oni, dziewczynki –one, okna –one

Lasy, książki, bracia, konie, malarze, drzewa, okna, koszule, zadania, marzenia, wilki, okręty, mapy, wody, rybacy, kosy, suknie, chłopi, kraje,morza, uczniowie.

Koniugacja pierwsza (I)
ja	rysuję myję	my	rysujemy myjemy
ty	rysujesz myjesz	wy	rysujecie myjecie
on, ona, ono	rysuje myje	oni, one	rysują myją

Koniugacja druga (II) obejmuje czasowniki, w których w 1 i 2 osobie liczby pojedyńczej występują końcówki -ę-,isz,-ysz	osoba	Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
	1	ja	palę tworę	my	palimy tworzymy
	2	ty	palisz tworzysz	wy	palicie tworzycie
	3	on, ona, ono	pali tworzy	oni, one	palą tworzą

Koniugacja druga (II)
ja	widzę chodzę leżę	my	widzimy chodzimy leżymy
ty	widzisz chodzisz leżysz	wy	widzicie chodzicie leżycie
on, ona, ono	widzi chodzi leży	oni, one	widzą chodzą, leżą

Koniugacja trzecia (III) obejmuje czasowniki, w których w 1 i 2 osobie liczby pojedyńczej występują końcówki -am, -asz	osoba	Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
	1	ja	czytam	my	czytamy
	2	ty	czytasz	wy	czytacie
	3	on, ona, ono	czyta	oni, one	czytają

Koniugacja trecia (III)
ja	rzucam wołam kocham	my	rzucamy wołamy kochamy
ty	rzucasz wołasz kochasz	wy	rzucacie wołacie kochacie
on, ona, ono	rzuca woła kocha	oni, one	rzucają wołają kochają

Koniugacja czwarta (IV) obejmuje czasowniki, w których w 1 i 2 osobie liczby pojedyńczej występują końcówki -em, -esz	osoba	Liczba pojedyńcza		Liczba mnoga
	1	ja	jem	my	jemy
	2	ty	jesz	wy	jecie
	3	on, ona, ono	je	oni, one	jedzą

Zadanie 2.

Od podanych czasowników utwórz formę 2. osoby liczby pojedyńczej i 3. osoby liczby mnogiej: lubić,otwierać , bić się ,słyszeć,  ubierać się, rzucać, myśleć, badać, malować,kupić, myć się,chodzić. Określ koniugacje tych czasowników.

(Lubisz-lubią, otwierasz-otwierają ,bijesz-biją,słyszysz-słyszą,ubierasz-ubierają, rzucasz-rzucają, myślisz-myślą, badasz –badają, malujesz –malują.)

Koniugacja czwarta(IV)
ja	umiem wiem	my	umiemy wiemy
ty	umiesz wiesz	wy	umiecie wiecie
on, ona, ono	umie wie	oni, one	umieją wiedzą