Умовний і наказовий спосіб дієслів Formy trybu czasownika

У польскій мові є три способи дієслів:

W języku polskim występują trzy tryby:

• tryb orzekający (oznajmujący); дійсний спосіб
• tryb przypuszczajacy;    умовний спосіб
• tryb rozkazujący   наказовий спосіб

Trybu oznajmującego używamy wówczas, gdy mówimy o czynnościach (lub stanach), które rzeczywiście odbywają, odbywały lub będą odbywać, np. piszę, siedziałeś, pójdziemy.

Дійсний спосіб дієслів використовуємо тоді, коли говоримо про дії чи стани, які насправді відбуваються, відбувалися чи будуть відбуватися.

Trybu przypuszającego używamy wtedy, gdy mówimy o jakiejś czynności nierzeczywistej lub możliwej do spełnienia pod pewnym warunkiem, np. 

Gdybym ja miała skrzydełka jak gąska, poleciałambym ja za Jaśkiem do Śląska.

Poszedłbym do kina, gdybym odrobił wcześniej lekcje.

Умовний спосіб дієслів використовуємо тоді, коли говоримо про дію , яка може відбуватися, або стан в якому може перебувати предмет чи особа за певних умов.

Tryb przypuszczający tworzy się przez dodanie do formy trybu orzekającego w czasie przeszłym partykuły by, którą piszemy łącznie z formą osobową czasowników (mógłbym, poszłabyś, pomogliby), jeśli występuje ona bezpośrednio po niej.

 Partykuła by może występować w zdaniu także po innych wyrazach, ale mimo to wespół z czasownikim tworzy tryb przypuszczający.

Gdybyśmy mieli piłkę, zagralibyśmy w siatkówkę.

Dobrze by było pograć w siatkówkę, gdyby się udało pożyczyć piłkę.

Частка by -byś -bym-byśmy-byście- може виступати окремо від дієслова

Pomogłemby ci                         Ja bym ci mógł pomóc

Czy poszłabyś do kina?                  Czy byś poszła do kina?

TRTRYB PRZYPUSZAJĄCY (WARUNKOWY) liczba pojedyncza i mnoga
oosoby	Rrodzaj męski	Rodzaj żeński	Rodzaj nijakirodz
ja	pprzeczytałbym	przeczytałabym	-----
ty	przeczytałbyś	przeczytałabyś	-----
On, ona, ono	Przeczytałby	Przeczytałaby	przeczytałoby

oosoby	Rrodzaj męskoosobowy	Rodzaj niemęskoosobowy
my	pprzeczytałibyśmy	przeczytałybyśmy
wy	przeczytałibyście	przeczytałybyście
Oni, one	Przeczytałiby	Przeczytałyby

Trybu rozkazującego używamy wtedy, gdy domagamy się od słuchacza 

wykonania jakiejś czynności, np.:
napisz, wyjdźmy, przeczytajcie, siadajcie, wyłączaj, przynieś, wynieś.

Forma trybu rozkazującego nie występuje w 1 osobie liczby pojedyńczej. 

Наказовий спосіб  вживаємо тоді, коли вимагаємо від слухача виконання якоїсь дії: читай, пиши, прибери.

НАКАЗОВИЙ СПОСІБ ДІЄСЛІВ

ja	-------------------------	my	Wróćmy, wołąjmy, czytajmy, kochajmy, sprzątajmy, pożyczmy, idźmy,  jedzmy
ty	Wróć, wołaj,  czytaj, kochaj, sprzątaj, pożycz, idź, jedz	wy	Wróćcie, wołajcie, czytajcie, kochajcie, sprzątajcie, pożyczcie, idźcie, jedzcie
on, ona, ono	Niech  wróci, niech woła, niech kocha, niech sprząta, niech pożyczy, niech idzie	oni, one	Nech wrócą, niech wołają, niech kochają, niech sprzątają, niech pożyczą, niech idą, niech jedzą

 Зверніть увагу, що для першої особи однини розпоряджень не даємо.

У третій особі однини та множини використовується 
чарівне слово "niech"-нехай.

Його додають до дієслів у теперішньому часі відповідно у третій особі однини чи множини.

Нехай він/вона/воно  копає =    Niech kopie!

Нехай вони копають=Niech kopią!

Осільки у польських дієслів є чотири дієвідміни, то спробуємо знайти певні закономірності, щоб правильно створити для дієслів цю форму.

Погляньте на третю особу множини. Відкидаючи літеру а, отримаємо другу особу однини для :
wołają-wołaj, kochają -kochaj, sprzątają-sprzątaj 

Тепер до другої особи однини додамо my i отримаємо першу особу множини,
 wołaj-wołajmy, kochaj-kochajmy, sprzątaj-sprzątajmy

або додаймо cie, отримаємо другу особу множини:
wołaj-wołajcie, kochaj-kochajcie, sprzątaj-sprzatajcie

Цей спосіб можна застосувати для дієслів третьої та четвертої дієвідмін.

wołam-wołasz, kocham-kochasz, sprzatam-sprzatasz-III 

rozumiem-rozumiesz, umiem-umiesz -IV

Rozumiej, rozumiejmy, rozumiejcie

Для дієслів першої та другої дієвідміни у наказовому способі головне утворити другу особу однини, бо перша і друга особа множини утворюється аналогічно до попередніх дієвідмін:

ja	-------------------------	my	piszmy, mówmy, wyjmijmy, ciągnijmy, zdejmijmy, śpijmy, myjmy
ty	Pisz, mów, wyjmij, ciągnij, zdejmij, śpij, myj	wy	piszcie, mówcie, wyjmijcie, ciągnijcie, zdejmijcie, śpijcie, myjcie
on, ona, ono	Niech  pisze, niech mówi, niech wyjmie, niech, ciągnie, niech zdejmie, niech śpi, niech myje	oni, one	Nech piszą, niech mówią, niech wyjmą, niech ciągną, niech zdejmą, niech myją

У третій особі однини дієслів теперішнього часу відкидаємо останню літеру on/ona/ono pisze-pisz, mówi-mów, myje-myj

Дієслова chcieć, dać, dawać, mieć, stawać, а також дієслова, що закінчуються на -znawać (poznawać, uznawać, przyznawać), у наказовому способі 2 особи однини та 1-2 осіб множини утворюватимуться від основи інфінітива шляхом додавання закінчення -j-: wyjmować, zdejmować

wyjmie-wyjmij, zdejmie-zdejmij

Szybciej  ściągnij ten sweter. 
Wyjmij zeszyt. 
Zdejmijcie  czapki. 
Nie cągnij go tak bardzo. 
Bądź jutro punktualnie.

UWAGA NA CZASOWNIKI:

być - bądź; 
rozumieć - rozumiej (nie: rozum), 
umieć - umiej; 
ssać (odmienia się jak "rwać", ja ssę - cz. teraź.) - ssij (nie: ssaj), ssijcie; 
karać - karz (nie: karaj), karzcie; 
mleć - miel; 
dąć - dmij; 
zgiąć - zegnij; 
wziąć - weź.

śpię-śpisz – śpi (I k)           śpij-śpijmy-śpijcie

zamknę-zamkniesz-(II k)     zamknij-zamknijmy-zamknijcie

śnię-śnisz-śni (II k)              śnij-śnijmy-śnijcie

uwierzę-uwierzysz-uwierze (II)    uwierz-uwierzmy-uwierzcie

Kołysanka

Śpij i zamknij oczy śnij - śnij 
Śpij i zamknij oczy śnij - śnij 

A ja będę twym aniołem 
Twą radością, smutkiem, żalem 
Będę gwiazdą na twym niebie 
Będę zawsze obok Ciebie x2

Jak, wytłumaczyć Tobie mam 
Że jesteś wszystkim, tym co mam 
Tym co jest dobre i co złe 
Uwierz tak bardzo ...... 

Śpij i zamknij oczy śnij - śnij 
Śpij i zamknij oczy śnij - śnij 

A ja będę twym aniołem, 
Twą radością, smutkiem, żalem. 
Będę gwiazdą na twym niebie. 
Będę zawsze obok Ciebie .

Jak, wytłumaczyć Tobie mam 
Że jesteś wszystkim, tym co mam. 
Tym co jest dobre i co złe.
Uwierz tak bardzo Kocham Cię .

Jak, wytłumaczyć Tobie mam 
Że jesteś wszystkim, tym co mam 
Tym co jest dobre i co złe 
Uwierz tak bardzo Kocham Cię 

A ja będę twym aniołem 
Twą radością, smutkiem, żalem 
Będę gwiazdą na twym niebie 
Będę zawsze obok Ciebie 

 Przytulanka

Były prawdy, 
choć nie całe, 
z nich już siebie ,
nie poznaje.
Między nami - oszalałem, 
więc nie próbuj mnie,
już bardziej, 
nie chcę czekać, 
kiedy na nic, 
to czekanie
nie ma granic.

Albo chodź, przytul mnie,
albo odejdź i przebacz, 
i niech stanie się to tu i teraz. 
Albo teraz i już 
kiedy niebo cię zsyła, 
albo wszystko skończone i wybacz.

Były inne, nawet łatwe,
Łatwo przyszły, poszły z czasem
Między nami popatrz na mnie
Cierpliwości już nie znajdę
Choć bym wierzył 
w proste słowa 
życie więcej chce, 
chce dziś od nas.

Albo chodź, przytul mnie,
albo odejdź i przebacz 
i niech stanie się to tu i teraz. 
Albo teraz i już 
kiedy niebo cię zsyła 
albo wszystko skończone i wybacz.