Давальний відмінок іменників Rzeczowniki w celowniku

Celownik (komu? czemu?)

Celownik oznacza cel naszej czynności.Давальний відмінок означає ціль (призначення, мету) нашої дії

Pytanie komu? – odnosi się do rzeczowników osobowych.

Komu się przyglądasz? Mamie, bratu, dziecku.

Pytanie: czemu? – odnosi się do pozostałych rzeczowników.

Czemu się przygłądasz? Ptakom, kwiatu, drzewom, fotelom.

Celownik może być użyty w pytaniach zaczynających się od zaimków (займенників):jakiemu? Jakiej?jakim? lub: której, którym?

Jakiej pani podziękować?  Jakim dzieciom dałeś piłkę?

Najpopularniejsze czasowniki łączące się z celownikiem: 
Найчастіше вживані дієслова, які сполучаються з іменниками у давальному відмінку:
dawać/ dać,(давати,дати)
 dziękować/ podziękować,(дякувати, подякувати)
 mówić/ powiedzieć,(говорити, сказати)
 obiecywać/ obiecać,(обіцяти, пообіцяти)
 oddawać/ oddać,(віддавати, віддати)
 podobać się/ spodobać się,(подобатися, сподобатися)
 pomagać/ pomóc,(допомагати, допомогти)
 pożyczać/ pożyczyć,(позичати, позичити)
 przyglądać się/ przyjrzeć się,(приглядатися, придивитися)
 skarżyć się/ poskarżyć się,(скаржитися, поскаржитися)
 sprzedawać/ sprzedać,(продавати, продати)
 ufać/ zaufać, (довіряти, довірити)
wierzyć/ uwierzyć,(вірити, повірити)

Przyimki łączące się z celownikiem:
 прийменники, які сполучаються з іменниками в давальному відмінку
dzięki (w zn.: przyczyna czegoś),дякуючи (причина чогось)
 ku (w zn.: kierunek, cel), до ( напрямок)
 na przekór (w zn.: umyślny opór),наперекір
 przeciw/ przeciwko (w zn.: przeciwstawienie się),проти
 wbrew(w zn.: bycie w sprzeczności z kimś, czymś). всупереч


Niektóre przymiotniki łączące się z celownikiem: 
Деякі прикметники, що можуть сполучатися

bliski (близький), dłużny (зобовязаний), 
niechętny (неохочий), obcy (чужий), 
przeciwny (протилежний), przyjazny (приязний),
 równy (рівний), wdzięczny (вдячний), 
wierny (вірний), znany(відомий), życzliwy(доброзичливий) i in.

W zdaniu celownik może oznaczać: 
• cel, odbiorcę czynności, działań, informacji: Dałam chłopcu prezent; Pokazała synowi świat; 
• cel, obiekt, kierunek działań, starań: Przyglądałam się psu; Przysłuchiwałam się podszeptom; 
• w zdaniach bezpodmiotowych – osobę/ obiekt, któremu coś się dzieje:Głupio mi; Czy ci nie zimno?; 
• osobę/ obiekt odpowiedzialną za coś, zaangażowaną w coś: Nie wyszedłmi ten projekt; 

Dziewczyna mi zemdlała.

Liczba pojedyncza		Liczba mnoga
Mianownik (kto?co?)	Celownik (komu? czemu?)	Mianownik (kto?co?)	Celownik (komu? czemu?)
Rodzaj męski
kolega	koledze	koledzy	kolegom
chłopiec	chłopcu	chłopcy	chłopcom
nauczyciel	nauczycielowi	nauczyciele	nauczycielom
wychowawca	wychowawcy	wychowawcy	wychowawcom
Polak	Polakowi	Polacy	Polakom
pomnik	pomnikowi	pomniki	pomnikom
poeta	poecie	poeci	poetom
mężczyzna	mężczyźnie	mężczyźni	mężczyznom
brat	bratu	bracia	braciom
Końcówkę –u mają tylko niektóre rzeczowniki przeważnie jednosylabowe (односкладові)

Liczba pojedyncza		Liczba mnoga
Mianownik (kto?co?)	Celownik (komu? czemu?)	Mianownik (kto?co?)	Celownik (komu? czemu?)
Rodzaj żeński
ciocia	cioci	ciocie	ciociom
pani	pani	panie	paniom
siostra	siostrze	siostry	siostrom
babcia	babci	babcie	babciom
świnka	śwince	świnki	świnkom
papuga	papudze	papugi	papugom
ulica	ulicy	ulice	ulicom
Końcówkę- e mają rzeczowniki po spółgłoskach (приголосних) twardych, -i –po spółgłoskach miękkich -y po c, dz, cz, dż, sz, ż, rz

W rzeczownikach z końcówką –e w celowniku spółgłoska zostaje zmiększona gloską -i ( lampa-lampie,koza-kozie, buda-budzie). Nie dotyczy to spółgłosek k i g

Liczba pojedyncza		Liczba mnoga
Mianownik (kto?co?)	Celownik (komu? czemu?)	Mianownik (kto?co?)	Celownik (komu? czemu?)
Rodzaj nijaki
czoło	czołu	czoła	czołom
ucho	uchu	uszy	uszom
pole	polu	pola	polom
jezioro	jezioru	jeziora	jeziorom
oko	oku	oczy	oczom
zwierzę	zwierzęciu	zwierzęta	zwierzętom
kurczę	kurczęciu	kurczęta	kurczętom
Końcówkę- u w liczbie pojedynczej  mają wszystkie rzeczowniki rodzaju nijakiego

Wszystkie rzeczowniki w celowniku w liczbie mnogiej mają końcówkę – om.

Wykorzystano:

Magdalena Tytuła, Marta Łosiak "Polski bez błędów. Poradnik językowy dla każdego"

Helena Matera «Od mianownika do wołacza»